Đạp xe đến đường Lâm, ngôi làng cổ nổi tiếng bậc nhất thuộc Sơn Tây - Hà Nội, chúng tôi ghé vào thăm nhà thờ Thám Hoa Giang Văn Minh. Khuôn viên của nhà thờ khá nhỏ, được bao bởi bờ tường gạch cũ, nằm giữa một con ngõ vắng người qua lại. Phía bên ngoài cổng gỗ nhỏ có gắn một tấm biển đá cũng đã đôi phần bị phai mờ do thời gian.
Thám hoa Giang Văn Minh, người làng Kẻ Mía (Đường Lâm). Vào đời vua Lê Thần Tông, ông được cử làm sứ thần sang Trung Quốc.
Khi vua Minh ra câu đối ngạo mạn "Đồng trụ chí kim đài dĩ lục" ý ám chỉ Trung Hoa vẫn đang kiểm soát Đại Việt thì ông đã thẳng thừng đối lại đầy kiêu hãnh: "Đằng Giang tự cổ huyết do hồng" ý nhắc lại những chiến công oanh liệt của cha ông khiến cho lũ giặc Tầu nhiều lần phải bỏ mạng, máu nhuộm đỏ dòng sông Bạch Đằng.
Vua Minh tức tối bèn sai đem ông ra hành hình rồi cho mang xác về nước. Ông đã chết oanh liệt vì danh thơm cho đất nước nên được vua Lê và chúa Trịnh Tráng rất thương tiếc, ban tặng câu "Sứ bất nhục quân mệnh, khả vi thiên cổ anh hùng" (tức là Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ).
Thật là hữu duyên khi chúng tôi đến thăm, cũng trung hợp vào đúng dịp dòng họ Giang đang chuẩn bị làm lễ ngày làm giỗ Cụ (2/6 AAL). Chúng tôi thắp nén hương, thành tâm tưởng nhớ và cũng là thể hiện sự ngưỡng mộ trước một tấm lòng trung nghĩa, can trường của Cụ, thật xứng danh anh hùng dân tộc Việt Nam.
